Her sistem yöneticisinin günlük hayatta karşılaştığı ortak sorunlar nelerdir?

Her sistem yöneticisi, teknik, operasyonel ve insani alanları kapsayan bir dizi tekrarlayan sorunla karşı karşıyadır. Aşağıda, kategorilere göre gruplandırılmış en yaygın sorunlar ve bunların azaltılmasına yönelik kısa pratik notlar yer almaktadır.

Altyapı ve Kullanılabilirlik

• Beklenmeyen kesintiler: donanım arızası, hipervizör çökmeleri, ağ anahtarı arızaları.
  • Azaltma: yedeklilik (N+1), otomatik devralma, çalıştırma kitapları, zamanlanmış donanım yenileme döngüleri.
• Performans düşüşü: CPU/bellek/disk G/Ç veya ağ darboğazları.
  • Azaltma: sürekli izleme, temel ölçümler, kapasite planlaması, kaynak kotaları.
• Yama ve yükseltme riski: gerilemeler, uyumluluk sorunları, geri alma karmaşıklığı.
  • Azaltma: aşamalı dağıtımlar, test ortamları, dağıtımlar için otomatik geri alma, kanarya yamaları.

İzleme, Uyarı ve Gözlemlenebilirlik

• Uyarı yorgunluğu ve gürültülü uyarılar: çok fazla yanlış pozitif veya düşük değerli uyarılar.
  • Azaltma: eşik değerlerini ayarlama, uyarı çoğaltma, bakım sırasında bastırmalar, SLO odaklı uyarılar.
• Görünürlük eksikliği: Loglama veya izlemede kör noktalar.
  • Azaltma: merkezi günlük kaydı, dağıtılmış izleme, saklama/saklama politikalarının sorun giderme ihtiyaçlarıyla uyumlu olmasını sağlama.

Güvenlik ve Uyumluluk

• Güvenlik açıkları ve istismarlar: CVE’ler, kimlik avı, yanlış yapılandırmalar.
  • Azaltma: düzenli güvenlik açığı taraması, yama sıklığı, yapılandırma yönetimi, en düşük ayrıcalık.
• Erişim kontrol sorunları: yetim hesaplar, eski anahtarlar, ayrıcalık aşımı.
  • Azaltma: periyodik erişim incelemeleri, IAM otomasyonu, geçici kimlik bilgileri, MFA.
• Denetim ve uyum raporlaması: kanıt için özel talepler.
  • Azaltma: otomatik denetim kaydı, değişiklik yönetimi kayıtları, standartlaştırılmış şablonlar.

Yapılandırma ve Değişiklik Yönetimi

• Yapılandırma kayması: Sistemler zamanla istenen durumdan uzaklaşır.
  • Azaltma: Altyapıyı kod olarak ele alın (IaC), kayma tespiti, mümkünse değiştirilemez altyapı.
• Riskli veya manuel değişiklikler: Üretim sistemlerindeki insan hataları.
  • Azaltma: akran değerlendirmeleri, ön taahhüt CI, çalıştırma kitapları, bakım pencereleri, değişiklik onayları.

Yedekleme ve Kurtarma

• Başarısız yedeklemeler veya eksik geri yüklemeler.
  • Azaltma: otomatik yedekleme doğrulaması, periyodik geri yükleme tatbikatları, coğrafi olarak yedekli yedeklemeler, belgelenmiş RTO/RPO.
• Yanlış yapılandırma veya kazara silme nedeniyle veri kaybı.
  • Azaltma: saklama politikaları, yumuşak silme, belirli bir zamanda kurtarma, kısıtlı yıkıcı işlemler.

Otomasyon ve Takımlama

• Yetersiz otomasyon: Tekrarlayan manuel görevler zaman tüketir ve tutarsızlığa neden olur.
  • Azaltma: Altyapı için betik yazmaya, yapılandırma yönetimine (Ansible/CFEngine/Puppet/Chef), CI/CD’ye yatırım yapın.
• Araçların yaygınlaşması ve entegrasyon boşlukları.
  • Azaltma: Araçları birleştirin, arayüzleri uygulayın, desteklenen yığınlarda standartlaştırın.

Olay Müdahalesi ve Nöbetçi

• İş saatleri dışında yüksek etkili olaylar; tükenmişlik riski.
  • Azaltma: adil nöbet rotasyonları, belgelenmiş çalışma kitapları, olay retrospektifleri, uygulanabilir düzeltmelerle otopsi.
• Kötü olay iletişimi.
  • Azaltma: önceden tanımlanmış olay şablonları, özel iletişim kanalları, durum sayfası disiplini.

Kapasite ve Maliyet Yönetimi

• Bulut ortamlarında beklenmedik maliyet artışları.
  • Azaltma: etiketleme, bütçeler/uyarılar, doğru boyutlandırma, uygun durumlarda ayrılmış/nokta örnekleri.
• Kullanım arttıkça tahmin zorlukları ortaya çıkıyor.
  • Azaltma: trend analizi, tampon planlama, otomatik ölçeklendirme politikaları.

Takımlar Arası Koordinasyon ve Beklentiler

• Geliştiriciler, güvenlik ve iş paydaşları ile çelişen öncelikler.
  • Azaltma: SLA’lar/SLO’lar, takvimleri değiştirme, düzenli senkronizasyonlar, net sahiplik matrisleri (RACI).
• Teknoloji borcu yaratan “hızlı” istisna talepleri.
  • Azaltma: İstisna incelemelerini uygulayın, geçici düzeltmeleri belgelendirin, kalıcı düzeltmeleri planlayın.

Dokümantasyon ve Bilgi Yönetimi

• Güncelliğini yitirmiş veya eksik dokümanlar; kabile bilgisi.
  • Azaltma: Değişiklik içeren dokümanları talep edin, sürüm kontrolünde çalıştırma kitaplarını koruyun, dahili wiki + periyodik denetimler yapın.

Günlük operasyonel kontrol listesi

1. Sabah kontrolü: yüksek şiddetteki uyarılar, gece meydana gelen olaylar, yedekleme işleri, kapasite/boş alan.
2. Günlük ticket taraması: Talepleri ve olayları sınıflandırın; işi yükseltin veya planlayın.
3. Yama/bakım penceresi planlaması: Yeniden başlatmaları/etkiyi en aza indirmek için değişiklikleri gruplandırın.
4. Sağlığın izlenmesi: Gösterge panellerini ve hata eğilimlerini inceleyin; gürültülü uyarıları ayarlayın.
5. Otomasyon çalışması: Tekrarlayan manuel görevleri azaltmaya öncelik verin.
6. Gün sonu teslimi: Nöbet notlarını, bekleyen olayları, planlanan değişiklikleri güncelleyin.

İlk önce optimize etmek için tipik zaman kayıpları

• Kök neden düzeltmesi yapılmadan tekrarlayan yangın olaylarının söndürülmesi.
• Manuel tekrarlayan görevler (dağıtımlar, geri yüklemeler, kullanıcı sağlama).
• Test edilmemiş yedeklerden uzun geri yükleme/DR süreleri.
• Olaylar sırasında ekipler arası iletişimin bozulması.

Özet
Tekrarlayan sorunlar öngörülebilirdir: kesintiler, performans sorunları, güvenlik ve erişim kontrolü, kayma ve değişiklik riski, yedekleme/kurtarma hataları, uyarı gürültüsü ve koordinasyon zorlukları. En etkili karşı önlemler, yangın söndürmeyi öngörülebilir ve düzeltilebilir bir işe dönüştüren otomasyon, sağlam izleme, kanıtlanmış çalışma planları, periyodik tatbikatlar ve organizasyonel süreçleri (SLO’lar, değişiklik kontrolü, dokümantasyon) bir araya getirir.