İkiz dönüşüm (Twin Transformation), bir organizasyonun dijital ve sürdürülebilirlik dönüşüm süreçlerini eşzamanlı olarak gerçekleştirmesini ifade eden bir kavramdır.
Bu yaklaşım hem dijital teknolojilerin hem de çevresel ve toplumsal sürdürülebilirlik ilkelerinin işletmelerin stratejilerine entegre edilmesini amaçlar. İkiz dönüşümde, dijitalleşme süreçleriyle verimlilik, maliyet avantajları ve inovasyon sağlanırken, aynı zamanda çevreye duyarlı, sürdürülebilir iş modelleri de geliştirilir. İkiz dönüşüm; dijital teknolojilerle desteklenen, çevre dostu ve sürdürülebilir iş yapma modellerini bir araya getiren bir dönüşüm sürecidir.
İKİZ DÖNÜŞÜMÜN BİLEŞENLERİ NELERDİR?
İkiz dönüşümün (Twin Transformation) bileşenleri, “Dijital dönüşüm ve sürdürülebilirlik dönüşümünün” birlikte ele alınmasını gerektirir. Bu iki ana bileşen, daha ayrıntılı alt bileşenlere ayrılmaktadır.
- Dijital Dönüşüm Bileşenleri:
Dijital dönüşüm, teknolojinin tüm iş süreçlerine entegrasyonunu ifade eder. Bu süreç, işletmelerin daha verimli, esnek ve yenilikçi hale gelmesini sağlar. Dijital dönüşümün temel bileşenleri şunlardır:
Dijital Teknolojiler: Yapay zekâ, büyük veri analitiği, bulut bilişim, nesnelerin interneti (IoT), robotik süreç otomasyonu (RPA), 5G, blokzincir gibi yenilikçi teknolojilerin iş süreçlerine entegrasyonu.
Veri Yönetimi ve Analitik: Büyük verinin toplanması, işlenmesi ve analiz edilerek karar alma süreçlerinde kullanılması. Bu, operasyonel verimliliği artırır ve daha doğru iş stratejileri oluşturulmasını sağlar.
Müşteri Deneyimi Dijitalleşmesi: Müşteri beklentilerinin hızla değiştiği dijital çağda, işletmelerin müşteri ilişkilerini dijital platformlar üzerinden yönetmesi, kişiselleştirilmiş hizmetler sunması.
Siber Güvenlik: Dijitalleşmeyle birlikte artan siber tehditlere karşı güçlü güvenlik önlemlerinin alınması ve veri güvenliğinin sağlanması.
Çevik ve Esnek İş Modelleri: Dijitalleşme sayesinde iş modellerinin daha hızlı değişen koşullara adapte olabilmesi, yeni pazar fırsatlarına hızla yanıt verebilmesi.
- Sürdürülebilirlik Dönüşüm Bileşenleri
Sürdürülebilirlik dönüşümü, işletmelerin çevresel, sosyal ve ekonomik sürdürülebilirliği gözeten stratejilere yönelmesini ifade eder. Bu bileşenler şunlardır:
Çevresel Sürdürülebilirlik: Karbon ayak izini azaltma, enerji verimliliği sağlama, yenilenebilir enerji kullanımı, kaynakların verimli kullanımı ve atık yönetimi gibi çevreye duyarlı iş stratejileri.
Sosyal Sürdürülebilirlik: Çalışan hakları, çeşitlilik ve kapsayıcılık, iş sağlığı ve güvenliği, toplumsal fayda sağlama gibi insan odaklı stratejiler.
Döngüsel Ekonomi: Tek kullanımlık yerine yeniden kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir kaynaklara dayalı üretim süreçleri geliştirmek.
Şeffaflık ve Sorumluluk: Sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma konusunda paydaşlara ve topluma karşı hesap verebilir olmak, şeffaf bir iletişim sağlamak.
Regülasyonlar ve Uyum: Özellikle Avrupa Yeşil Mutabakatı gibi uluslararası çevre ve sürdürülebilirlik düzenlemelerine uyum sağlamak.
- İkiz Dönüşümün Entegrasyonu
İkiz dönüşüm, dijital ve sürdürülebilirlik bileşenlerinin birlikte çalışmasını gerektirir. Bu entegrasyon, hem dijitalleşme sürecinde sürdürülebilirlik unsurlarının göz önünde bulundurulmasını hem de sürdürülebilir iş modellerinin dijital çözümlerle desteklenmesini sağlar. Örnek olarak, dijital teknolojiler sayesinde enerji yönetimi süreçlerinin optimize edilmesi, sürdürülebilir tedarik zinciri çözümleri ve çevresel etkiyi azaltan akıllı üretim sistemleri ikiz dönüşümün pratik uygulamaları arasında yer alır.
İkiz dönüşümün başarıya ulaşması için bu bileşenlerin birbiriyle uyumlu bir şekilde entegre edilmesi, dijital ve sürdürülebilirlik dönüşümlerinin aynı anda desteklenmesi gerekir. İkiz dönüşüm işletmelere rekabet avantajı kazandırırken uzun vadeli sürdürülebilirlik hedeflerine de katkı sağlamaktadır.
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN 2020’Lİ YILLARDA İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE DİJİTALLEŞME HEDEFLERİ
İkiz dönüşüm kavramını daha iyi anlamak için Avrupa Birliği’nin 2020’li yıllarda iklim değişikliği ve dijitalleşme hedeflerinin neler olduğunu incelemekte fayda var;
AB’nin bu hedefleri, sürdürülebilir bir geleceğe ve dijitalleşmeye geçişin hızlandırılması amacıyla şekillendirilmiştir. İklim değişikliğiyle mücadele ve dijitalleşme, AB’nin ekonomik büyüme, rekabet gücü ve sosyal refah hedefleriyle de uyumludur.
- AB İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ HEDEFLERİ (YEŞİL DÖNÜŞÜM)
AB, 2020’li yıllarda iklim değişikliği ile mücadelede dünya lideri olma hedefini benimsemiştir. Bu çerçevede belirlenen en önemli politika çerçevesi Avrupa Yeşil Mutabakatı “European Green Deal” olmuştur. Bu mutabakat, AB ekonomisini sürdürülebilir hale getirme ve çevresel zararı minimuma indirme hedeflerini içermektedir.
Karbon Nötrlüğü (2050 Hedefi): AB, 2050 yılına kadar karbon nötr olmayı hedeflemektedir. Bu, AB’nin net sera gazı emisyonlarının sıfıra indirilmesi anlamına gelir. 2050’ye kadar tüm üye ülkelerin bu hedefe ulaşması amaçlanmaktadır.
2021-2030 Dönemi Emisyon Azaltımı: 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarının 1990 seviyelerine göre %55 oranında azaltılması hedeflenmektedir. Bu hedef, daha önceki %40 hedefini daha da iddialı hale getirmiştir.
Yenilenebilir Enerji: AB, enerji üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payını artırmayı hedeflemektedir. 2030 yılına kadar AB’de kullanılan enerjinin en az %40’ının yenilenebilir kaynaklardan sağlanması planlanmaktadır.
Döngüsel Ekonomi: Avrupa Yeşil Mutabakatı, kaynak kullanımını daha verimli hale getirerek atıkları azaltmayı ve üretim süreçlerinde döngüsel ekonomi uygulamalarını teşvik etmeyi amaçlar. Bu yaklaşım, doğal kaynakların daha uzun süre kullanımda kalmasını sağlamayı hedeflemektedir.
Biyoçeşitlilik ve Doğal Kaynakların Korunması: AB, ekosistemleri ve biyoçeşitliliği koruma konusunda da önemli adımlar atmayı hedeflemektedir. Doğal yaşam alanlarını koruma ve ormansızlaşma ile mücadele önemli öncelikler arasında yer alır.
Enerji Verimliliği: AB, enerji verimliliğini artırarak, enerji kullanımını azaltmayı ve böylece sera gazı emisyonlarını düşürmeyi amaçlamaktadır.
- AB DİJİTALLEŞME HEDEFLERİ (DİJİTAL DÖNÜŞÜM)
AB’nin dijitalleşme hedefleri, dijital teknolojilerin ekonomik büyümeyi desteklerken aynı zamanda toplumsal fayda yaratmasına odaklanır. Bu doğrultuda, AB Dijital Pusula 2030 “Digital Compass 2030” stratejisini oluşturmuştur. Bu stratejinin ana hedefler şunlardır:
Avrupa’nın Dijital Egemenliği: AB, stratejik teknolojilerde bağımsız olmayı hedefler. Özellikle yapay zekâ, mikroçipler, 5G ve 6G gibi kritik dijital altyapılarda kendi kapasitesini artırmayı planlamaktadır. Böylece, dijitalleşme sürecinde dışa bağımlılığı azaltmak ve küresel rekabette söz sahibi olma amaçlanmaktadır.
Dijital Beceriler: 2030 yılına kadar AB nüfusunun en az %80’inin temel dijital becerilere sahip olması hedeflenmektedir. Ayrıca, dijital sektörlerde çalışan uzmanların sayısının artırılması ve bu alandaki cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesi de önem verilen konular arasında yer almaktadır.
Sürdürülebilir Dijital Altyapı: 2030 yılına kadar tüm Avrupa hanelerinin gigabit internet bağlantısına erişmesi ve büyük şehirlerin %100’ünde 5G altyapısının kullanılabilir olması planlanmaktadır. Bu hedef, dijital ekonomiyi hızlandırmak ve dijital hizmetlerin her kesim için erişilebilir olmasını sağlamak amacı taşımaktadır.
Dijital Dönüşümde İş Dünyası: AB, şirketlerin dijitalleşmesini teşvik etmektedir. 2030 yılına kadar AB’deki küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ’ler) en az %90’ının temel dijital yetkinliklere sahip olması ve büyük şirketlerin %75’inin yapay zekâ, veri analitiği, nesnelerin interneti gibi ileri teknolojileri benimsemesi hedeflenmektedir.
Dijitalleşme ve Sürdürülebilirlik Bağlantısı: Dijital dönüşümün çevresel hedeflerle uyumlu hale getirilmesi önemlidir. Bu bağlamda, dijital çözümlerin çevresel sürdürülebilirliği nasıl artırabileceği üzerine çalışmalar yapılmakta, örneğin enerji verimliliği, akıllı şehirler ve akıllı ulaşım sistemleri gibi uygulamalar desteklenmektedir.
- İKİZ DÖNÜŞÜM HEDEFLERİ (DİJİTALLEŞME VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK)
İkiz dönüşüm hem dijitalleşme hem de yeşil dönüşüm süreçlerini entegre etmeyi amaçlayan bir strateji olarak benimsenmiştir. AB, bu iki dönüşüm sürecinin birlikte yürütülmesinin, ekonomiyi daha sürdürülebilir ve rekabetçi hale getireceğine inanmaktadır. Bu kapsamda:
Dijital Teknolojilerin Sürdürülebilirliği Desteklemesi: Dijital teknolojiler, enerji verimliliğini artırma, karbon emisyonlarını izleme ve azaltma, sürdürülebilir üretim süreçlerini destekleme gibi konularda kullanılacaktır. Özellikle büyük veri ve yapay zekâ, çevre dostu çözümler geliştirmek için önemli araçlar olarak görülmektedir.
Yeşil ve Dijital Yatırımlar: AB, 2020’li yıllarda dijital ve yeşil dönüşümün desteklenmesi için büyük ölçekli yatırımlar yapmayı planlamaktadır. Özellikle AB’nin ekonomik toparlanma fonu olan “NextGenerationEU programı”, bu alanlarda önemli kaynaklar ayırmaktadır.
(*) NextGenerationEU (NGEU) Programı, Avrupa Birliği’nin COVID-19 pandemisinin ekonomik ve sosyal etkilerine karşı verdiği büyük ölçekli yanıt olarak 2020 yılında oluşturulmuş bir toparlanma planıdır. Bu program, AB tarihindeki en büyük mali teşvik paketlerinden biridir ve AB ekonomisini daha güçlü, daha dayanıklı ve daha sürdürülebilir hale getirmeyi amaçlar. NextGenerationEU, özellikle üye ülkelerin dijitalleşme ve yeşil dönüşüm süreçlerine öncelik vererek uzun vadeli büyümeyi ve dayanıklılığı artırmayı hedeflemektedir. NextGenerationEU ‘nun toplam bütçesi yaklaşık 750 milyar Euro’dur ve bu fonların büyük bir kısmı hibeler ve düşük faizli krediler şeklinde AB üye ülkelerine dağıtılmaktadır. Fonlar, AB’nin 2021-2027 bütçesine ek olarak sağlanmıştır.
© Birol Eker / Ekim 2024 – ORCID: 0000-0003-1699-8701
